Ένας γάμος δυστυχώς δεν έχει πάντοτε αίσιο τέλος. Έτσι υπάρχουν περιπτώσεις που η έγγαμη σχέση δεν μπορεί να συνεχισθεί ομαλά και η έκδοση διαζυγίου, παρότι δυσάρεστη, είναι επιβεβλημένη, τόσο για τους συζύγους όσο και για παιδιά τους.
Υπάρχουν δύο διαφορετικές περιπτώσεις έκδοσης διαζυγίου, το συναινετικό διαζύγιο και το διαζύγιο με αντιδικία. Στο συναινετικό διαζύγιο, οι σύζυγοι συμφωνούν από κοινού για τη λύση της μεταξύ τους έγγαμης συμβίωσης και κινούν την διαδικασία λύσης του γάμου. Συνάπτεται μεταξύ τους ένα ιδιωτικό συμφωνητικό που ρυθμίζει ζητήματα στέγης, περιουσιακά ζητήματα, την επιμέλεια και την διατροφή των τέκνων και ακολουθεί η σύνταξη συμβολαιογραφικής πράξης για την λύση του γάμου. Το συμβολαιογραφικό έγγραφο κατατίθεται στο αρμόδιο Ληξιαρχείο και ακολουθεί πνευματική λύση του γάμου, σε περίπτωση που έχει τελεστεί θρησκευτικός γάμος. Η διαδικασία της έκδοσης συναινετικού διαζυγίου, είναι σύντομη, απλή και λιγότερο ψυχοφθόρα για τα δύο μέρη, αφού έρχονται σε κοινή συμφωνία με την επιμέλεια, επικοινωνία και διατροφή των ανήλικων τέκνων τους (εφόσον υπάρχουν). Ωστόσο, αυτή η λύση δεν είναι πάντα εφικτή, για τον λόγο ότι, απουσιάζει η κοινή συμφωνία των συζύγων. Σε αυτές τις περιπτώσεις, υπάρχει η επιλογή του κατ’ αντιδικία διαζυγίου.
Αντίθετα, στο κατ’ αντιδικία διαζύγιο, οι δύο σύζυγοι δεν μπορούν να έλθουν σε κοινή συμφωνία για την λύση του γάμου και συνεπώς, την διαδικασία της λύσης του γάμου τους κινεί συνήθως ο ένας από αυτούς. Κατατίθεται αίτηση διαζυγίου στο αρμόδιο Δικαστήριο, η οποία στρέφεται κατά του άλλου συζύγου.
Οι λόγοι διαζυγίου στο διαζύγιο με αντιδικία, όπως προβλέπονται από την ισχύουσα νομοθεσία, είναι οι εξής:
- Ο ισχυρός κλονισμός του γάμου, δηλαδή η δημιουργία ρήξης της συζυγικής σχέσης και η ψυχική και φυσική απομάκρυνση των συζύγων, ώστε να μην έχουν πλέον ενδιαφέρον για την συνέχιση του γάμου τους. Αιτίες για τον ισχυρό κλονισμό του γάμου, μπορεί να είναι η εγκατάλειψη της συζυγικής στέγης, η μοιχεία, η επιβουλή της ζωής του άλλου συζύγου και άλλα. Οι αιτίες αυτές, μπορεί να έχουν κάποια βαρύτητα στην περίπτωση διεκδίκησης διατροφής, δεν επηρεάζουν όμως το δικαίωμα συμμετοχής στα αποκτήματα, ή το δικαίωμα της επικοινωνίας με τα τέκνα
- Η διετής διάσταση των συζύγων, δηλαδή, η διακοπή της έγγαμης συμβίωσης με την οικειοθελή ή βίαιη απομάκρυνση του ενός από τους συζύγους, από την κοινή τους στέγη.
- Η αφάνεια (εξαφάνιση) ενός εκ των συζύγων, οπότε ο άλλος σύζυγος δύναται να καταθέσει αίτηση διαζυγίου.,
Μετά την έκδοση της απόφασης για την λύση του γάμου, αυτή κατατίθεται στο αρμόδιο Ληξιαρχείο και ακολουθεί η πνευματική λύση του γάμου από την κατά τόπον αρμόδια Μητρόπολη, ύστερα από σχετική αίτηση των ενδιαφερομένων μερών.
Η αίτηση διαζυγίου είναι ξεχωριστή διαδικασία από την επιμέλεια και διατροφή των τέκνων, αλλά και από την αξίωση για συμμετοχή στα αποκτήματα.
Με την λύση της έγγαμης συμβίωσης είτε συναινετικά, είτε με αντιδικία, υπάρχουν ορισμένα ζητήματα που πρέπει να λυθούν.
Επιμέλεια των ανήλικων τέκνων, από τον έναν από τους δύο γονείς, ή συνεπιμέλεια εκ μέρους των γονέων
Διατροφή για λογαριασμό των ανήλικων τέκνων, από τον γονέα, ο οποίος δεν διαμένει μαζί τους
Δικαίωμα επικοινωνίας με τα τέκνα, για τον γονέα, που δεν ζει με αυτά, προκειμένου να μην υπάρξει απομάκρυνση και αποξένωση μεταξύ τους
Υποχρέωση καταβολής διατροφής σε έναν εκ των συζύγων. Στην περίπτωση που ο ένας εκ των πρώην συζύγων δεν μπορεί να εξασφαλίσει την διατροφή του από τα εισοδήματά του ή από την εκμετάλλευση της περιουσίας του, δικαιούται να ζητήσει διατροφή από τον εύπορο σύζυγο μετά τη λύση του γάμου με διαζύγιο, υπό ορισμένες βασικές προϋποθέσεις (προχωρημένη ηλικία, λόγοι υγείας, αδυναμία για εργασία και άλλα). Το δικαίωμα διατροφής παύει να υπάρχει όταν ο δικαιούχος ξαναπαντρευτεί ή εάν συζεί μόνιμα με κάποιον άλλο σύντροφο (σύμφωνο συμβίωσης, ελεύθερη ένωση).
Εφόσον υφίσταται δικαίωμα για διατροφή, η οποία στηρίζεται σε δικαστική απόφαση (και όχι σε κάποια άτυπη συμφωνία μεταξύ των συζύγων), αυτός στον οποίο οφείλεται η διατροφή, σε περίπτωση μη καταβολής, μπορεί να την διεκδικήσει, με τους εξής τρόπους:
- κατάσχεση της ακίνητης ή κινητής περιουσίας του οφειλέτη (εφόσον υπάρχει) και στη συνέχεια πλειστηριασμό της, ώστε να ικανοποιηθούν οι χρηματικές απαιτήσεις όπως αυτές προκύπτουν από την δικαστική απόφαση που καθόρισε το ύψος της διατροφής.
- όταν ο υπόχρεος προς διατροφή εργάζεται, μπορεί να γίνει κατάσχεση απευθείας από τον μισθό του, ίσου ποσού με την οφειλόμενη διατροφή, μέσω ειδικής διαδικασίας.
- κατάθεση μήνυσης, για την μη καταβολή της οφειλόμενης διατροφής, μιας και η πράξη αυτή, αποτελεί ποινικό αδίκημα.
Συμμετοχή στα αποκτήματα του γάμου. Όταν ο γάμος λυθεί, με οποιονδήποτε από τους προαναφερόμενους τρόπους, καθένας από τους πρώην συζύγους δικαιούται να παραλάβει τα κινητά πράγματα που του ανήκουν. Για τα περιουσιακά στοιχεία που αποκτήθηκαν από τον έναν από τους συζύγους κατά τη διάρκεια του γάμου, ο άλλος σύζυγος, εφόσον συνέβαλε με οποιονδήποτε τρόπο στην αύξηση αυτή, δικαιούται να απαιτήσει την απόδοση του μέρους της αύξησης το οποίο προέρχεται από τη δική του συμβολή. Τεκμαίρεται ότι η συμβολή αυτή ανέρχεται στο 1/3 της αύξησης, εκτός αν αποδειχθεί μεγαλύτερη ή μικρότερη ή καμία συμβολή.
Στην περίπτωση που υπάρχει Σύμφωνο συμβίωσης η λύση του μπορεί να γίνει είτε με συμφωνία των συμβληθέντων (συναινετικά), είτε με μονομερή συμβολαιογραφική δήλωση (μονομερής λύση), είτε αυτοδικαίως στην περίπτωση όπου συναφθεί γάμος τόσο μεταξύ των συμβληθέντων, όσο και μεταξύ ενός από αυτούς και τρίτου (αυτοδίκαιη λύση). Η λοιπές προσωπικές και περιουσιακές σχέσεις ρυθμίζονται ελευθέρα από το σύμφωνο συμβίωσης.
Η οριστική λύση ενός γάμου ή μιας συμβίωσης, είναι ένα θέμα ευαίσθητο και προσωπικό. Ως τέτοιο, το αντιμετωπίζουμε με την απαιτούμενη λεπτότητα, ευαισθησία και διακριτικότητα, αναλαμβάνοντας την έκδοση του διαζυγίου σας ή την λύση του συμφώνου συμβίωσης και ρυθμίζοντας θέματα διατροφής, επιμέλειας τέκνων και περιουσιακών σχέσεων.